Al langere tijd kamp ik met burn-outachtige klachten. Ik dacht dat het een overblijfsel was van corona. Snel moe, snel overprikkeld, moeite met concentreren. Maar vooral: moe. Moe wakker worden, moe weer naar bed. In 2018 had ik na mijn scheiding een heftige burn out gevolgd door een depressie en dat wilde ik niet nog een keer. Dus maar weer naar de huisarts, die me doorverwees naar een psycholoog. En daar volgde al vrij snel de diagnose AD(H)D.
Op zich geen verrassing. Mijn oudste dochter heeft ADHD. Ik herkende een heel aantal van haar klachten, maar hyper, dat ben ik niet. En als je dan online leest over ADD – de niet-hypere variant van ADHD – dan staat daar vaak het kenmerk “dromerig type” bij. Nou, als ik één ding niet ben, dan is het dromerig. Meteen de reden waarom ik in het verleden niet doorgepakt heb. Nu heb ik het alsnog gedaan. Ik had toch wel het sterke vermoeden van ADD, doordat ik op een avond op een artikel stuitte dat over symptomen van ADHD bij vrouwen ging. Nou, ik kan je zeggen: dat hele stuk tekst was een feest der herkenning. (Je kunt het artikel hier lezen.)
Een aantal dingen uit het artikel die ik herkende? Komt het lijstje:
- eindeloos doorgaan (vooral mijn gedachten)
- perfectionisme
- uitputting en herhaaldelijke burn-out
- zelfverwijt
- eetbuien en overgewicht
- verslaving (ik rookte jarenlang bijna een pakje per dag)
- vergeetachtig en chaotisch door een slecht kortetermijngeheugen
- slecht overzicht in tijd hebben
- moeite met prioriteiten stellen
- meer behoefte aan slaap, maar tegelijkertijd slaapproblemen
- moeite met snel en adequaat reageren op onverwachte gebeurtenissen door vertraagde informatieverwerking.
Andere dingen die me opvielen waren dat mensen met ADD aan de ene kant een dagritme regelmaat en weinig stress nodig hebben om alles te kunnen overzien. Aan de andere kant moet het vooral ook niet voorspelbaar worden, want dan worden ze ongemotiveerd, traag en moe. Daarom zoeken ze vaak spanning op. Specifiek voor vrouwen met ADD geldt dat ze hun ADD stoornis goed kunnen verhullen, door gebruik te maken van hun hoge intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen. Met als resultaat steeds vaker lichamelijke en emotionele uitputting op volwassen leeftijd. Dit komt vooral voor bij vrouwen tussen de 35 en 55 jaar, wanneer de hormoonhuishouding en menopauze een rol (gaan) spelen.
Diagnose AD(H)D
De pyscholoog was het al vrij snel met me eens dat mijn vermoedens wel eens konden kloppen. Na het invullen van vragenlijsten en gesprekken bleek de diagnose inderdaad ADD. Ik kreeg een verwijzing voor de psychiater voor het starten van medicatie. Ik wil rust in mijn hoofd en minder moe zijn, dus dat ik medicatie wilde proberen stond bij mij wel buiten kijf.
Bij mijn dochter merk je al vrij snel dat ze ADHD heeft. Ze is erg druk in haar doen en laten, wat anderen kan storen. De H van hyper is op haar van toepassing. Bij mij zit die H van hyper in mijn hoofd. Mijn gedachten staan nooit stil. Ik kan niet in een stoel zitten, naar buiten staren en niks doen. Er gaat altijd óf een liedje, óf een gedachte door mijn hoofd. Liefst allebei tegelijkertijd. Ik kan hele scenario’s bedenken voor gesprekken of afspraken die in de toekomst nog moeten plaatsvinden. In praktijk komt daar dan vervolgens weinig van terecht, maar dat terzijde.
Ik kan me in mijn hoofd druk maken om alle dingen die ik nog moet doen, maar mezelf er letterlijk niet toe zetten om die dingen dan te doen. Het lijkt dan alsof ik lui zit te niksen, maar ondertussen draait mijn hoofd overuren. Dit is eigenlijk een teken dat mijn mentale to do-lijst te lang is. Het lukt me niet meer zoals ik dat vroeger wél kon, om alles te onthouden. Naast mijn eigen agenda, is er die van mijn werk, die van school van Emma en die van Anouk. Dan heb je nog alle sociale afspraken en moet ik me ook nog bezighouden met het huishouden.
Lijstjes voor álles
Mijn oplossing: alles en werkelijk waar álles opschrijven. In mijn google agenda is blauw de kleur voor mijn agenda, oranje die voor afspraken voor het gezin, groen van school, paars de verjaardagen. Dan heb ik nog een to-do lijst met taken die ik echt niet moet vergeten, zoals Vinted-pakketjes versturen. Boodschappenlijstjes – ik moet meteen ergens opschrijven als de boter op is bijvoorbeeld, anders haal ik van alles in huis, behálve boter.
Ik heb een app op mijn telefoon voor de taken in het huishouden – per kamer staan daar alle taken in die gedaan moeten. Van elke week zoals de planten water geven en de handdoekjes verwisselen in de keuken en toilet, tot de dingen die niet zo vaak moeten zoals spinrag verwijderen of zo. Al die taken in een lijst hebben geeft me rust. Eerder was huishouden voor mij namelijk een oneindige mentale lijst. Het enige waar ik redelijk controle over had was de was. Verder gingen heel veel dingen ad hoc. Want dan keek ik eens naar dat handdoekje in het toilet en bedacht me dan dat het wel erg lang geleden was dat ik die vervangen had – waarschijnlijk bij de laatste verjaardag die hier in huis gevierd werd of kerst of zo. Want dan heb ik kerst-handdoeken.
En al die taken, sommige dus maar één keer per jaar, in één lijst geeft me rust. Ik krijg namelijk vanzelf reminders. Ik hoef het dus niet meer allemaal zélf te onthouden, de app doet het voor mij. Hoe fijn! Ook fijn: vinkjes en punten als je een taak afstreept. Want daar word ik dan weer heel gelukkig van. Ook de taken voor mijn dochters staan er in. Die ze zelf moeten afstrepen en wie van hen aan het eind van de maand de meeste punten heeft, die mag iets uitzoeken in de Action of zo.
Mijn leven hangt van lijstjes aan elkaar
Mijn leven hangt van lijstjes aan elkaar. Echt. Inpaklijstjes voor de vakantie. Dingen die ik moet doen. Boodschappenlijstjes. Wat-ik-niet=moet-vergeten-te-doen-vandaag. Ik heb voor alles een lijstje. En digitaal. Want laat mij in een papieren agenda om 9 uur zien dat ik om 10 uur bij de tandarts moet zijn, dan kan ik rustig om half 11 schrikken en denken “shiiiiiiiiiiit, ik moest naar de tandarts!!” Er moet bij mij iets piepen.
In mijn google agenda staat dus tegenwoordig ook dat als ik bijvoorbeeld oppas heb geregeld voor mijn meiden, wie er dan oppast. Want zo voorkom ik dat ik twee dagen van tevoren alle whatsapp gesprekken weer kan afzoeken wie ik ook alweer geregeld had, of – nog erger – erachter komen dat ik dus géén oppas geregeld had.
En ja, ondanks ál die lijstjes komt het dus nog steeds voor dat ik dingen vergeet. Want als je mij vertelt dat je over drie weken geopereerd moet worden en ik dat niet meteen in mijn Google-agenda geschreven heb (met herinnering ingesteld), dan vergeet ik dus dat kaartje te sturen, of je succes of sterkte te wensen. Dan kom ik daar vervolgens weken later achter, als ik het niet al helemáál vergeten ben tenminste. En geloof me, ik voel me echt heel erg slecht als zoiets gebeurt. Ik zak door de grond.
Ik doe het niet expres
De diagnose ADD heeft me persoonlijk veel gebracht. Niet dat alle problemen door de medicijnen zijn opgelost – want dat zijn ze natuurlijk niet. Maar ik kan eindelijk milder voor mezelf zijn. Want dat kritische stemmetje in mijn kop dat zanikte vaak, maar nog veel vaker schold ze me finaal uit. Ik sabelde mezelf helemaal neer als ik weer eens wat vergeten was. Want waarom kan ik die simpele dingen niet die anderen wél kunnen? Waarom zijn andere vrouwen mega georganiseerd en ik niet? Waarom hebben andere mensen een mega opgeruimd huis en is het bij mij soms alsof er een bom ontploft is? (Lang leve ouder wordende kinderen trouwens, er ligt goddank geen speelgoed meer beneden en heb ik een opgeruimde woonkamer!!) En harder proberen wérkt niet. Ik heb mezelf burnouts in gewerkt. Door alles maar zelf te willen en moeten doen, té hard mijn best te doen om een ander te bewijzen dat ik het wél kan. Maar door mezelf constant te overvragen, vergat ik juist daardoor heel veel andere dingen. Ik deed tien dingen tegelijk, maar tien dingen half. En vergat dan de andere helft. Om dan door anderen (en nog veel vaker door dat kutstemmetje in mijn hoofd) fijntjes verteld te worden dat ik weer niet goed genoeg was – niet letterlijk, maar toch wel vaak met een sneer dat het huis niet netjes genoeg was. Of ik wéér iets niet gedaan had. Of een ‘er komt bij jou nooit uit wat er in zit, je kunt volgens mij zoveel meer’.
Ik leer nu dat ik sommige dingen niet expres doe. Ik doe ze, omdat mijn brein gewoon anders in elkaar zit. Omdat ik impulsief ben, enthousiast in dingen spring omdat ik ze leuk of spannend vind en daar niet over nadenk. Omdat mijn gedachten never nooit stoppen. Omdat ik sommige dingen niet kan overzien. Niet zo goed ben in al die agenda’s bijhouden. Ontzettend vergeetachtig ben en niet attent. Ik. Doe. Dat. Niet. Expres.
Eindelijk zelfliefde
Dát kunnen accepteren van mezelf heeft me veel geleerd. Zelfliefde vooral. Ik ben goed genoeg. Ook als mijn huis een rommeltje is. Of wanneer ik (met buikpijn) moet erkennen dat ik iets niet meer weet. Weer een verjaardag vergeten ben. Niet opgeschreven had dat ik een bepaald iets moest doen. Ik accepteer nu dat ik bepaalde dingen niet kan. En ik weet dat ik honderden andere dingen wél kan. En goed ook. Dáár leg ik nu de focus op. Wat ik wél kan. Want ik ben goed genoeg. Met die diagnose AD(H)D. Ik ben goed genoeg. En eindelijk geloof ik die woorden ook.
