ADHD en schuldgevoel

Het is nogal een dingetje bij ons ADHD’ers. Tenminste: bij degenen die ik ken dan. We hebben allemaal best wel last van schuldgevoel omdat ons brein zo anders werkt dan neurotypische breinen. Bij mij uit zich dit op meerdere vlakken, op mijn werk, bij de opvoeding van mijn kinderen en in vriendschappen.

Bij het opvoeden van mijn dochters vind ik het soms best wel eens lastig om te gaan met mijn ADD. Mijn oudste heeft zelf ADHD, met mijn jongste zitten we in het traject voor diagnose. We hebben allemaal onze eigen gebruiksaanwijzing en soms botst dat. Bijvoorbeeld als mijn jongste – die je echt de oren van je kop kan kletsen – een heel verhaal vertelt dat mij niet zo heel erg interesseert, of wanneer ik erg moe ben. Mijn gedachten dwalen dan onvermijdelijk af en zij ziet dat soms gebeuren waarop ik teleurstelling in haar blik zie verschijnen. En dan komt bij mij natuurlijk keihard dat moeder-schuldgevoel binnen. Ik heb haar laatst uitgelegd dat ik er niets aan kan doen dat dat gebeurt, maar dat ik het wel erg vervelend voor haar vind. Omdat het dan lijkt alsof zij niet belangrijk is, alsof ze me niet interesseert en dat is natuurlijk totaal niet zo. Met begrip komen we gelukkig een heel eind samen. Want als we ergens goed in zijn wij drietjes thuis, dan is het wel begrip opbrengen voor onze breinen en hoe wij met dingen omgaan.

ADHD en schuldgevoel bij vriendschappen

Ook in vriendschappen heb ik dat schuldgevoel en angst om ongeïnteresseerd over te komen. Ik ben een echte ‘uit het oog, uit het hart’-persoon. Als ik het niet zie, dan is het er nie. Voor spullen is dat errug handig. Ik flikker de hele boel in een kast die dicht kan en tadaaa, het is er nie!

Maar helaas heb ik dit dus ook bij mensen. Ik flikker je niet letterlijk in een kast natuurlijk, maar het komt voor dat ik soms maandenlang geen contact zoek. Als ik je niet zie, dan verschuif je in een soort van mentale kast in de diepe krochten van mijn ADD-brein. Pas op het moment dat ik je dan weer zie, we praten en leuke dingen doen met dat gevoel “alsof ik je gisteren nog gesproken heb” dan pas besef ik dat ik je gemist heb! En veel ook!

Maar ik besef me dat pas veel later dan mijn vrienden en vriendinnen met een niet-ADHD brein. Schuldgevoel! Hetzelfde geldt dan ook voor attent zijn en vragen naar jouw dagelijks leven. Omdat het dus best vaak voorkomt dat ik daar niet naar vraag. Ik kan me heel goed voorstellen dat het voor vrienden en vriendinnen overkomt alsof het me niet interesseert. Wéér dat schuldgevoel. En kilo’s ervan. Want dat is absoluut niet zo – jouw leven interesseert mij écht; alleen werkt mijn (in dit geval stomme) hoofd gewoon niet mee. Mijn hoofd zit zó vol met alledaagse dingen die ik moet doen, dat het gewoon écht niet in me opkomt. Ik zit in een soort van tunneltje, kijk niet verder dan mijn neus lang is en leef ont.zét.tend mindful ‘in het moment’.

Ik voel me er echt vaak schuldig om en ook dikwijls een slechte vriendin, maar ik weet ook: ik doe het niet expres. En toch, de drempel om contact op te nemen is best hoog om bijvoorbeeld twee weken later nog naar je belangrijke presentatie te vragen. Omdat ik het me pas net herinner. En geloof me, dan vind ik mezelf dus even echt niet leuk. Soms stuur ik dan schoorvoetend alsnog een berichtje met ‘sorry sorry sorry, helemaal vergeten’, maar nog veel vaker durf ik niet en laat ik het gaan. Ik zet daarom constant reminders in mijn telefoon als er gebeurtenissen zijn die ik niet moet vergeten. Want als de herinnering dan komt, kan ik à la minute een appje sturen met een succeswens, of een vraag hoe het gaat. Vergeet ik de reminder in mijn telefoon te zetten? Geheid dat ik dan ook vergeet contact met je op te nemen.

Maar door iets in mijn therapie heb ik het bij sommige mensen ook wel het verzoek gedaan om het initiatief tot contact om te draaien. Want mijn vrienden kennen mij en zullen onderhand ook wel weten dat ik dit niet expres doe. Ik ben zo loyaal als wat, mijn vriendschappen zijn me echt waardevol. De meeste van mijn vrienden ken ik ook al echt jarenlang – mijn oudste vriendinnen zelfs al vanaf de brugklas. En dat zegt ook wel wat denk ik. Ook in vriendschappen ben ik dat loyale aapje – alleen dan niet in negatieve zin, maar in positieve. Ik wil je vriendschap niet kwijt en doe er echt mijn best voor – op mijn eigen ADHD-manier.

Bij deze doe ik dan ook een verzoek, mede namens alle andere ADHD’ers: help us out a little! En daarmee bedoel ik dan: voel je niet gepikeerd als je ons niet hoort vragen hoe je eerste werkdag was, of hoe je presentatie ging. Of als we vergeten je bellen over de operatie van je broer. Draai het alsjeblieft om. Stuur zélf dat appje en vertel hoe het ging. Neem die eerste stap, ondanks dat je waarschijnlijk teleurgesteld bent dat je niks gehoord hebt. Haalt bij óns het schuldgevoel weg en bij jóú de frustratie van de stilte van onze kant. Ja, dat vraagt om een andere mindset en ja ik snap nog steeds dat het voor jou écht ontzettend lullig kan voelen en misschien wel nog steeds als desinteresse, maar dat is het dus niet! We doen het niet expres.

Ik merk namelijk dat het bij een aantal vriendinnen goed gedaan heeft dat ik dit uitgesproken heb. En dat het contact daardoor een stuk leuker is. Ik zeg namelijk altijd dat ik een heel slechte apper ben, maar dat ben ik eigenlijk niet: als ik een appje krijg reageer ik namelijk altijd. Altijd! Maar zélf die eerste stap nemen, dat duurt dus oneindig veel langer dan fijn is. Dus nog één laatste keer: sorry sorry sorry sorry! En dan gaat nu het schuldgevoel drie hoog het raam uit. Want wij ADHD-ers zijn óók die loyale aapjes met een sterk gevoel voor empathie, samen gekke impulsieve dingen doen en als we elkaar zien is het altijd fijn en gezellig – alsof we elkaar gisteren spraken. Zeg nou zelf, dat wil je toch helemaal niet kwijt?! 😉