“Ik denk dat ik in de overgang zit. En dat alle klachten die ik ervaar daardoor komen.” trillend zat ik in juni in de spreekkamer bij mijn huisarts. Gewapend met informatie die ik opgedaan heb in podcasts en artikelen. Gericht op vrouwen en ADHD. Lang leve hyperfocus. Dat ik het hele pakketje uitgeprinte info voor mijn huisarts op de keukentafel heb laten liggen, vergeten we voor het gemak maar even. Oók ADD.
Ze kijkt me aan, en veegt de redenen en de mogelijke remedies die ik opgenoemd heb, meteen van tafel. Ze vindt me te jong. Met een verwijzing naar de praktijkondersteuner stap ik verbouwereerd de deur weer uit. Dit ging totaal niet zoals verwacht. Boos en gefrustreerd omdat ik weet dat dat niet is wat ik nodig heb ga ik zélf maar actie ondernemen. Ik zit al sinds september 2023 in de ziektewet. Inmiddels werk ik 80% van mijn normale uren. Heb ik door de diagnose ADD heel goed door hoe ik het beste functioneer en dat bij mijn werkgever aangekaart. Dus ik weet zeker dat “onderzoeken wat je belastbaarheid is” niet de oplossing is voor mijn klachten.
Mijn psycholoog gaf tijdens mijn ADD behandeltraject al aan dat hij gezien mijn leeftijd dacht dat ik wel eens in de overgang kan zitten. Ik veegde zijn suggestie toen zelf van tafel, want joh, daarvoor ben ik toch veel te jong? Maar de psycholoog had gewoon gelijk. ADD heb ik namelijk al mijn leven lang, maar ik had er geen ‘last’ van. Had de boel onder controle. Maar door de veranderende hormoonlevels en een ander soort baan die meer van me vraagt, red ik het dus niet meer met de methodes die ik mezelf aangeleerd had. Ik liep helemaal vast.
ADHD en de overgang
Als ADHD’er heb je een lager dopamineniveau. Dat nauw samenhangt met bijvoorbeeld oestrogeen. Beide zijn cruciale bouwstoffen in je lijf. Tijdens de overgang (de periode voor en na de laatste menstruatie) dalen die levels bij vrouwen. En je raadt het al, bij vrouwen met ADHD wordt het dan kritiek. Ik heb mijn ADD onder controle door mijn medicatie, maar mijn andere klachten niet, omdat mijn oestrogeen-niveau dus óók te laag is.
Waar ik dan last van heb? Nou, een hele rits aan klachten. Ik heb last van slapeloosheid. Kan soms nachten achter elkaar niet in slaap vallen, of word om 5 uur wakker om vervolgens daarna dus niet meer verder te kunnen slapen. Ik heb snel last van stress. Vergeetachtig tot een niveau dat het echt niet grappig meer is. Ben prikkelbaar en heb enórme moodswings. Het ene moment voel ik me prima en letterlijk twee seconden later kan ik staan huilen omdat ik me intens verdrietig voel. Een constant PMS gevoel, alsof je ongesteld moet worden x100. Depressief. Tot op het gevoel dat ik me afvraag what the flip ik doe hier op de wereld. Gedachten dat ik als ik mijn kinderen niet had, ik het allemaal niet meer zou hoeven. Dat ik voel dat ik faal in het enige in mijn leven waar ik wél goed in ben: moeder zijn. En dat ze maar beter af zijn zonder mij.
Ik schrik van mijn gedachten
Schrik je als je dit leest? Nou ik schrok dus ook. Want zo bén ik niet. Ik heb behoorlijk wat klappen gehad in mijn leven. Ben sterk en knok me er altijd wel bovenop. Nooit maar dan ook nooit heb ik dit soort gedachten gehad!
Ik was en ben boos en verdrietig en voel me niet serieus genomen. Want uit alle artikelen en onderzoeken die ik las, blijkt dat ik een enorm grote kans heb op klachten zoals deze bij de overgang. Ik heb ADD, gevaarlijk hoge bloeddruk gehad tijdens mijn zwangerschappen, zwangerschapsdiabetes, eerdere burn-out en depressie. Allemaal rode vlaggen die niet gesignaleerd zijn. Ik klopte aan bij een overgangsconsulente die mij wel serieus nam. Met haar maakte ik een plan. Ook de praktijkondersteuner bij wie ik toch maar langsgegaan ben, riep binnen een paar minuten: “maar ben je niet gewoon in de overgang?” Ze kende alle podcasts die ik noemde, had van het H3 netwerk gehoord en beloofde met mijn huisarts in gesprek te gaan.
Actieplan
Deel 1 van het plan dat ik met de overgangsconsulente opstelde, is om mijn spiraal te vervangen voor een nieuwe – de mijne zat al 4 jaar en het is bekend dat het als anticonceptie dan nog prima werkt, maar dat de hormonen die het spiraal afgeeft dan niet zo goed hun werk meer doen. Deel 2 is weer met de huisarts om de tafel voor extra oestrogeen. Maar eerst maar eens op vakantie, want het verwijderen van mijn spiraal moest volgens de gynaecoloog – door een eerdere gynaecologische behandeling – in het ziekenhuis. En die afspraak liet maar op zich wachten.
Op vakantie ging het dus mis. Want toen heb ik een paar dagen gehad dat ik blij was dat ik niet alleen was. Tegelijkertijd voelde ik me een belasting voor iedereen. Mijn gedachten waren zó zwart dat ik voor mijn gevoel iedereen in de weg zat, de vakantie aan het verpesten was door mijn labiele buien. Ik ben nog nooit zo hard geschrokken. En mijn omgeving met mij. Ik wist: tot hier en niet verder. Dit ben ik niet. Meteen na mijn vakantie ga ik naar de huisarts en eis ik hormonen.
En als die hormonen niet genoeg helpen, kom dan maar met stap 3: een antidepressivum. Want geloof mij. ik wil niet dood. Of zulke zwarte gedachten hebben dat ik bang ben om alleen te zijn omdat ik niet weet hoe ik anders de dag doorkom. En tegelijkertijd zó overprikkeld ben dat je me niet eens kan aanraken omdat het fysiek pijn doet. Alsof je me met naalden prikt, omdat je mijn hand vastpakt. Ik wil niet constant dat stemmetje in mijn hoofd dat ik niet goed genoeg ben. Ik wil weer leuke dingen doen, óók in groepsverband. Niet bang zijn de vakantie van mijn kinderen en de vrienden met wie ik ben te verpesten omdat ik zo labiel ben als de pest. Niet hebben dat mijn kinderen zich zorgen maken om mij en zich aanpassen. Of mijn vrienden niet weten wat ze kunnen doen om me te helpen, omdat ze machteloos staan. Niet een hele dag een hartslag van boven de 100 door de stress. Niks meer kunnen doen met alles wat ik geleerd heb tijdens therapie omdat ik té ver heen ben en niet meer rationeel kan denken. Niet meer insane. Ik wil weer normaal functioneren en gewoon mezelf weer zijn!
Kom maar met die hormonen
Met lood in de schoenen belde ik na mijn vakantie de assistente. Pas 3 dagen nadat ik thuis was. Ik moest er echt moed voor verzamelen en onder ‘lichtelijke dwang’ van vriendinnen. Ik kon gelukkig meteen diezelfde middag terecht. En deze afspraak bij mijn huisarts verliep godzijdank een heel stuk beter dan die in juni. Ze schrok zichtbaar en stelde voor om even eigenwijs te doen en te kijken of ze – ondanks wat de gynaecoloog had gezegd – toch zelf de spiraal kon verwijderen en meteen een nieuwe kon plaatsen. Zonder problemen lukte dat. Tien minuten later stond ik met een recept voor de pil in mijn handen bij de apotheek. Extra hormonen in de vorm van oestrogeen. Na 3 maanden gaan we kijken of en welk effect het heeft. Nou, ik kan je vertellen dat ik na één week al merk dat het beter gaat. Ik heb meer energie. Ben niet meer overprikkeld. En vooral: ik heb geen depressieve gedachten meer.
Extra info bij deze blog
Er komt eindelijk meer onderzoek naar vrouwen in de medische wereld. Want een vrouw zit anders in elkaar dan een man. Het H3 Netwerk speelt hier een grote rol in in Nederland. Vooral voor vrouwen met ADHD zoals ik. Want alsof ADHD hebben niet al genoeg is, krijgen wij bewezen vaker dan andere vrouwen last van onze hormonen. Hier kun je meer lezen over het H3 Netwerk en wat ze doen.
Ilse van Alle Dagen DRKS heeft onder andere een ontzettend fijne podcast over vrouwen met ADHD. De aflevering met Sandra Kooij (van het H3 netwerk) psychiater, bijzonder hoogleraar in ADHD bij volwassenen en hoofd van het Kenniscentrum ADHD bij volwassenen en ouderen van PsyQ in Den Haag, en Jacqueline van de Sande, maatschappelijk werker met ruim 25 jaar in de jeugdhulpverlening en eigenaar van ADHD Praktijk Van de Sande is mijn favoriet. Je luistert de podcast van Ilse: Alle Dagen DRKS hier.
De overgang is totaal niet sexy. Dat snap ik. Ik vind mezelf er ook veel te jong voor. Bovendien doen we er allemaal behoorlijk laconiek over. Alles wat je hoort is: de overgang is toch alleen maar opvliegers, dik worden in je taille, niet meer ongesteld zijn en je seksleven is voorbij? Nou niet dus. De overgang is veel méér dan opvliegers en die laatste menstruatie (de menopauze). Je kunt er meer dan 10 jaar lang last van hebben. Vanaf je 40e. Of soms al eerder. En dus heel diverse klachten hebben. Opvliegers heb ik niet, stemmingswisselingen dus des te meer en echt ik mag toch hopen dat mijn seksleven niet voorbij is! De podcast die mij de schellen van de ogen heeft laten vallen is “We zijn toch niet gek?” van Suzanne Rethans. Ik vind dat elke vrouw dit luisteren moet.
